Gelişmiş ülkelerde yaşlı bakımevleri, koronavirüs salgınının yıkıcı etkisiyle ortaya çıkan ölümlerle başbaşa. Avrupa ve Kuzey Amerika’nın çoğu bölgesindeki yaşlı insanlar için bakımevleri, küresel koronavirüs pandemisiyle başa çıkmakta zorlanmakta. Enfeksiyonlar için önemli bir yer olarak ortaya çıkan yaşlı bakımevlerinden dramatik haberler ortaya çıkmakta. 70 yaş ve üzerindeki insanlar, ciddi düzeyde hastalanma veya koronavirüsten ölme riski altında. Küresel rakamlar, 85 yaş ve üstü insanların koronavirüs enfeksiyonu karşısında daha da savunmasız olduğunu gösteriyor.
AVRUPA’DA YAŞLI BAKIM ENDÜSTRİSİNDEKİ KORONAVİRÜS KRİZİ
The Guardian tarafından kaleme alınan, İngiltere’de yaşlı bakım sektöründe yaşanan ve son derece dramatik olan zorluklardan bizler de kendi insanlarımız için dersler edinebiliriz. The Guardian gazetesinde yayınlanan, huzurevlerindeki yaşlıların bakımları ve koronavirüs pandemisi ile ilgili son derece değerli habere göre; İngiltere’de yüzlerce bakımevinde koronavirüs nedeniyle ölen yaşlıların sayısının açıklananın çok üzerinde olduğu, yüzlerce ölümün resmi rakamlara dahil edilmediğini ve bunun 1.000 kişiye yakın olduğu ifade ediliyor. Hükümetin açıkladığı rakamlarda sadece NHS hastanelerinde ölenlerin var olduğunu, ifade edilen rakamlarda ölen insanların ölüm raporlarının 5 günde hazırlanması ve birikmiş ölüm raporları nedeniyle açıklanan değerlerinde 17 gün geriden geldiği söyleniyor. Son 3 haftada ise İngiltere’deki hayır kurumlarına bağlı yaşlı bakım evlerinde 120 kişi, işletilen başka bir bakımevi zincirinde ise 88 yaşlının öldüğü bilgisi veriliyor. İngiltere’deki hayır kurumlarına bağlı huzurevlerinin otoriteleri, huzurevlerindeki ölümlerinin 1.000 kişiye ulaşmış olabileceğini, hatta bu rakamın bile düşük kalabileceğini dile getirmiş.
İNGİLİZ HÜKÜMETİ YAŞLI BAKIMEVLERİNDEKİ DRAMA NE KADAR DUYARLI?
İngiltere yönetiminin Covid-19 etkilerini ve yardım kuruluşlarına bağlı ve diğer özel çalışan bakımevi zincirlerinindeki yaşanan dramı yeterince dikkate almadıkları, toplumun en kırılgan kesimi olan yaşlılar ve yaşlı bakım işinde çalışanlarla ilgili korunma, talepler ve koruyucu tıbbi ekipman konusundaki ihtiyaçlara hükümetin duyarsız kaldığı ise yine haberin içerisindeki dikkati çeken bir husus. Yaşlı bakım endüstrisinin liderleri ve Alzheimer hastaları için çalışan kurumların liderleri, bakımevi zincirindeki huzurevlerinin yüzde 50’sinde Covid-19 virüsünün mevcut olduğunu, hükümet sözcülerinin ise bu gerçeği gizleyerek bunu yüzde 9 olarak açıkladıklarını, bakımevlerindeki yaşlıların sayısının ise 400.000 kişi üzerinde olduğunu söylemişler.
İNGİLTERE’DE AÇIKLANAN RESMİ RAKAMLAR
İngiltere’deki yaşlı bakım sektörünün otoriteleri, yaşlıların Covid-19’a bağlı ölümlerine dair açıklanan resmi istatistiklerin gerçeklerden çok uzak olduğunu, ölümlerin 1.000 kişi seviyesine yakın olduğunu, doğru bilgilerin toplanması ile elde edilen verilerin açıklanmasının yaşlı bakım sektörüne yönelik kamusal planlamalar için çok önemli olduğunu ifade etmişler.
DEMANSLI YAŞLILARIN KORONAVİRÜS TEHLİKESİ ÇOK BÜYÜK
Yorkshire’da demanslı hastalara bakım hizmeti veren, en büyük hayır kurumuna bağlı bakımevlerinde kalan demanslı yaşlıların yüzde 70’inin virüs ile enfekte olduğu görülmüş ve çeşitli bakımevlerinin her birinde 9-11-15-20-30 gibi sayılarda yaşlıların Covid-19 nedeniyle öldükleri konusunda sayısal veri basın tarafından dile getirilmiş. Önümüzdeki 6 ay içerisinde bakımevlerinde Covid-19 nedeniyle ölümlerin çok artacağı, çünkü yaşlıların hükümet tarafından dikkate alınmadıkları, hükümetin yaşlı bakımevlerindeki ölüm rakamları ile olan biteni anlamaya çalışmadıkları ifade edilmiş. Demanslı hastalarda virüsün hızla yayılım gösterdiği, bu hastaları kurallar yönünden kontrol etmenin zor olduğu, dolayısıyla bu hastalar için test, hijyen ürünleri ve koruyucu ekipmanlar ile çeşitli uygulama disiplinlerine fazlaca ihtiyaç olduğu, yine dile getirilen önemli hususlar arasında.
BAKIMEVLERİNDE MAHSUR KALAN YAŞLILAR
İngiltere Alzheimer Derneği ise yüzlerce yaşlının bakımevlerinde mahsur kaldıklarını, ilgili sendikaların konuya duyarsız olduğunu, huzurevlerindeki çalışanların koruyucu ekipmanlara erişemediklerini, hatta bir çalışanın koronavirüsten korunmak için başına naylon poşet geçirerek çalıştığını ifade etmekte. İngiltere’de Covid-19’a bağlı ölüm raporlarının kamuya ait NHS hastanelerindeki ölümleri ifade ettiği vurgulanmış ve bu resmi rakamlara göre de bugüne kadar 8.000 kişinin öldüğü dile getirilmiş. Bu rakamların ise diğer bakım hizmeti veren kuruluşlarda ölen insanları içermediği gibi; İngiltere’deki ulusal istatistik kurumlarının Covid-19’a bağlı ölümler konusunda açıklanan rakamlarının ise güncel olmadığı gibi gerçeği de yansıtmadığı ifade ediliyor. Dolayısıyla sadece kamu hastanelerindeki ölüm sayılarının ülkenin kaybı olduğunun açıklanması, huzurevlerindeki dramatik sayılara ulaşan ölümlerin görmezden gelinmesi ve adeta halının altına süpürülmesi olarak ifade edilmiş.
PANDEMİYE KARŞI DUYARLILIK
İngiltere Ulusal İstatistik Servisi ise bakımevlerindeki ölümlerin fazla olması, ölüm raporlarının geç hazırlanması, birikmeler ve sadece ölüm sertifikaları üzerinden istatistiklerin oluşturabildiğini açıklayarak, bu duruma anlayış gösterilmesini talep etmişler. İngiltere’de pandeminin dikkate alınmadığı düşünen çokmuş ve halk sevdiklerini kaybeden yakınlarının acılarının devlet tarafından dikkate alınması istemiş. Covid-19’a bağlı ölümler konusunda ise insanların hiçbir şey bilmedikleri dile getirilmiş.
İngiltere hükümeti yetkilileri ise; bakım işindeki anahtar servislere ve hastaların sağlıklı olarak evlerine dönebilmelerine destek olmak üzere (yetişkin bakımı, taburculuk hizmetleri, transferler vs.) lokal bakım otoritelerine 2,9 milyar sterlin para aktardıklarını açıklamışlar. Bakımevlerindeki aksayan hizmetleri karşılamak üzere emekli sosyal bakım elemanlarına işe geri dönme çağrısı yapılmış ve 8.000 emekli sosyal bakım elemanı tekrar göreve gelmiş. Ayrıca 7.8 milyon kişisel korunma ürünü, 24.000 bakım hizmetini destekleyen noktalara dağıtılmış ve sosyal hizmet elemanlarının daha çok teste tabi tutulması içinde çalışma yapıldığını açıklamış. Diğer yandan, hastanelerde yatan hastaların ziyaret engellerine karşın hastanelerin yüzde 25’inde yatan demans, Alzheimer ve otizm gibi hastaların yakınları tarafından ziyaret edilebilmelerini sağlamak üzere de düzenlemeler yapılmış.
DİĞER ÜLKELERDE YAŞLILAR İLE İLGİLİ DURUMLAR
Diğer ülkelere bakıldığında ise dramatik haberler arasında, Fransa’da tüm koronavirüs ölümlerinin üçte biri bakım evlerinde ikamet edenler arasında gerçekleşmiş. Bakımevlerindeki birçok sakin, ziyaretlerin yasaklanmasından sonra personel dışında kimseyi görmeden altı hafta boyunca basık odalarında izole olmak durumunda kalmış. Almanya’da ise ülke genelinde yüzlerce kişinin evinde ölüm raporlarının kayıtlara geçtiği ifade edilmiş. Şimdiye kadarki en kötü durumun ise, kuzeydeki Wolfsburg kentindeki bir bakımevindeki 160 sakinden 74’ü enfekte olmuş ve 29 kişisi de hayatını kaybetmiş. Savcılar ise şimdi ihmal nedeniyle ölüm suçlamasına yönelik bakımevinde soruşturma yapıyorlarmış.
Alman Kızılhaçı Başkanı Gerda Hasselfeldt, bakımevlerindeki durumu “aşırı derecede dolu” olarak nitelendirmiş. Yaşlıların bakımında koruyucu tedbirler artırılamaz ise, önümüzdeki birkaç hafta içinde hastanelerin bakım evlerinden birçok yaşlı hastayı kabul etmekle yüz yüze kalacağını vurgulamış. Ayrıca Kızıl Haç, Almanya genelinde bakımevlerinin virüsün yayılmasına katkıda bulunan koruyucu giysi ve dezenfektan eksikliğinden muzdarip olduğunu söylemiş. Kanada’da ise sağlık yetkilileri, ülke genelindeki uzun süreli bakımevlerinde koronavirüs vakalarıyla uğraşmak durumunda kaldıklarını; Ontario, Bobcaygeon’daki bir huzurevinde,65 sakinin 29’unun virüse yakalandıktan sonra yaşamlarını kaybettikleri dile getirilmiş. İspanya’da CSIF kamu işçi sendikası, iki bakım ev işçisinin Madrid bölgesindeki koronavirus enfeksiyonundan öldüğünü, 400 kişinin de enfekte olduğunu söylemişler.
MEDYANIN KOROONAVİRÜS PANDEMİSİNDE ÜSTLENDİĞİ ROL
Medya her ne kadar pandemi ile ilgili konuları zaman zaman çarpıtsa da, bilgi kirliliğine yol açsa da, gerek bilim insanlarının ve devletin tavsiyeleri, gerekse de insanların bilgi eksikliklerinin giderilerek yalnız olmadıklarının hissettirilmesi açılarından itici roller üstlenmiştir. Bu itici rollerin yarattığı etki ile hükümetlerin insanları harekete geçirip test sayılarının yükseltmesiyle, insanların kendilerini daha iyi hissetmeye başladıkları yine ifade edilmiş. Ama hala yüksek talep gören ve çok pahalı olan kişisel koruyucu ekipman eksikliğinin tüm noktalarda var olduğu dile getirilmiş.
Dünya geneline bakıldığında, doğal olarak birçok ülkede aynı zamanda bakımevlerinde temel koruyucu ekipman ve test kiti eksikliğinin belirgin olduğu ve buna karşın personelin görevlerini güvenle yerine getirmek konusunda yetersiz kaldıkları anlaşılmaktadır. Ancak beklenmeyen, büyüklüğü ve davranış hızı tahmin edilemeyen bu pandemi karşısında ülkelerin yeterince sorumluluklarını yerine getirilebilmesinde zamana ve sabretmeye ihtiyaç olduğu muhakkaktır.
