Şeki, Büyük Kafkas Dağları’nın ormanlık yamaçlarında, İpek Yolu tarihi açısından zengin ve büyüleyici mimarisi, leziz yemekleri ve misafirperver sakinleriyle ünlü küçük bir şehir. Bir zamanlar efsanevi İpek Yolu’nun önemli bir durağı olan Azerbaycan’ın kuzeybatısındaki bu büyüleyici şehir, ülkenin önemli seyahat mücevherlerinden biri. Eski bir Kafkas ticaret merkezinin ruhunu içinize çekmek için tarihi merkeze ve Azerbaycan’ın UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dâhil edilen en yeni destinasyonuna giderek şehrin el sanatları dükkânlarını, kervansaraylarını, Arnavut kaldırımlı sokaklarını ve renkli tatlı mağazalarını keşfetmenin tadını çıkarın.
Şeki’den Balaken’e kadar uzanan kuzeybatı bölgesi, pastoral köylerde ve yemyeşil dağ yamaçlarında gizlenmiş büyüleyici tarihin izlerini taşıyan, çeşitli kültür ve geleneklere ev sahipliği yapıyor. Gerçekten de Tarihi İpek Yolu ‘nun bir kolu bir zamanlar bu yoldan geçmiş ve birçok küçük ulusun da dâhil olduğu yerel halkın geleneklerini, mutfağını ve yaşam tarzını şekillendirmeye yardımcı olmuş.
BASKAL’DA KELAĞAYI YAPIMI
İpek Yolu ‘nun mirası, Azerbaycan kelağayı yapımının evi olan pitoresk Baskal köyünde hâlâ görülebilmekte. Geleneksel olarak Azerbaycanlı kadınlar tarafından giyilen kelağayılar, boyanın kumaşı renklendirmesini önlemek için sıcak balmumu üzerine basılan bir yöntem olan batik tekniği kullanılarak yapılmış desenlere sahip zarif ipek başörtüleridir.
Geçmişte ipek dokuma ve kelağayı yapımı her evde uygulanıyordu, ancak bu zanaatlar Sovyet döneminin sonuna gelindiğinde yok olmanın eşiğindeydi. Yeniden canlanma ise 2000’li yılların başında Baskal’da bir kelağayı fabrikasının kurulmasıyla başladı ve bugün yeni nesil tasarımcılar, başörtüsünü modernize etmek ve yeniden modaya dönüştürmek için başörtüsünün sembolizminden ve güzelliğinden ilham alıyor. Kelağayı yapımıyla ilgili doğaçlama bir ders almak için fabrikayı arayın, ardından Baskal’ın Arnavut kaldırımlı sokaklarının eski dünya atmosferini içinize çekin
DOĞANIN DESENLERİ, SANATÇILARIN ŞEHRİ
Orta Çağ ruhunu bünyesinde barındıran ve geçmişi 2000 yıl öncesine dayanan kadim Lahıc köyü, Azerbaycan’da el sanatlarının merkezi. “40 zanaat şehri” olarak bilinen Lahıc, 19. yüzyılın ortalarında 200’ün üzerinde zanaatkâr atölyesine sahip olmasıyla ünlü. Lahıc’a ilk adımınızdan itibaren buranın sıradan bir dağ köyü olmadığını anlayacaksınız. Büyük dere taşlarından oluşan sokaklar, yerel mimarlar tarafından tasarlanan camiler ve binalar, hatta mahallelerin düzenlenmesi bile Lahıc’ın kültürünün ve işçiliğinin binlerce yıl öncesine dayandığı gerçeğini yansıtıyor.
Köy, en çok “Azerbaycan’ın bakır başkenti” olarak biliniyor. Lahıc bakırcılık sanatı, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi’nde bile yer alıyor. Ancak Lahıc işçiliğinin repertuarı aslında çok daha geniş. Eski el sanatlarından bazıları ne yazık ki unutuldu, ancak bakırcılık, demircilik, halı dokuma, duvarcılık, marangozluk, tabaklama ve şapka yapımı gibi diğerleri hâlâ hayatta. Tüm bunları ve daha fazlasını keşfetmek için kendinize birkaç saat verirseniz göreceksiniz.
Lahıc bakırcılığının göz kamaştırıcı dünyasına dalmak için, turistlere yönelik ustalık sınıfları düzenleyen yerel bakırcı Nazar Aliyev’in atölyesine gidin. Demircilik için, 8 yaşından beri bu zanaatla uğraşan Khosrov Abbasov’un atölyesine uğrayın. Atölyesi 19. yüzyılda büyük büyükbabası tarafından inşa edilmiş ve o zamandan beri metal üzerindeki çekicin aynı ritimleri yankılanıyor.
Başka bir yerde, 50 yıldır halı dokuyan Sulhiyya Aliyeva’nın atölyesini ziyaret ederek desenlerin büyülü dünyasına dalın ve Sulhiyya’nın hünerli parmaklarıyla halıları yaratmasına tanık olun. Ulusal danslar için şapka yapma ustaları Dabbagh Muhtar Mahmudov ve oğlu Rasul Muhtarov ile de mutlaka tanışın. Başka bir yerel şapka üreticisi olan Abdulla Dadaşov’un dükkânı, çeşitli şekil ve boyutlarda göz alıcı şapkalarla süslenmiş. Bir diğer ünlü Lahıc esnafı ise hâlen bu bölgenin ana ulaşım aracı olan atlar için kamçı ve eyer yapan Agamaşadi Hüseyinov.
Aileler arasında nesilden nesle aktarılan bu atölyelerden herhangi birini ziyaret edebilir, ustalık sınıflarına katılabilir veya Lahıc’dan ideal hediyelik eşyalar sağlayan el sanatları satın alabilirsiniz. Ustalık sınıfları hakkında daha fazla bilgi için lütfen Lahıc Devlet Tarihi ve Kültür Koruma Alanı ile iletişime geçin.
