Mardin’in merkez Artuklu ilçesindeki Dara Antik Kenti’nde devam eden arkeolojik kazılarda, içerisinde dükkan ve atölyelerin olduğu tarihi bir çarşı keşfedildi. Kent merkezine 30 kilometre uzaklıktaki Oğuz Mahallesi’nde, 38 yıl önce dönemin Mardin Müzesi Müdür Vekili Abdülhalik Ekmen başkanlığında, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Ahunbay’ın bilimsel danışmanlığında başlatılan kazılar bu yıl da sürüyor.
Doğu Roma İmparatorluğu’nun sınırını Sasanilere karşı korumak amacıyla kurduğu antik kentte bugüne kadar yürütülen kazı çalışmalarında nekropol (toplu mezarların bulunduğu yer), kilise, saray, çarşı, zindan, tophane ve su bendi kalıntıları ortaya çıkarılırken; bölgede 10 binden fazla ok ucu ile kandil, cam, seramik eserler ve ziynet eşyaları bulundu. Mardin Müzesi Başkanlığı’nda sürdürülen kazılarda agora (çarşı) tespit edilirken, bu alanda yoğunlaşan çalışmalarda 10’u aşkın dükkan ve atölye açığa çıkartıldı.
“25 BİN ASKERİN BARINDIĞI BİR GARNİZON KENTİ”
Mardin Müzesi Müdürü ve Kazı Başkanı Abdulgani Tarkan, Dara Antik Kenti’ndeki kazı çalışmalarının 1986’da başladığını ve günümüze kadar aralıklarla sürdüğünü söyledi. Söz konusu bölgede Diyarbakır’dan sonra en uzun surlara sahip antik bir yerleşim yeri olduğunu ifade eden Tarkan, şunları ifade etti: “Bölgemiz Roma imparatorluk merkezine çok uzak, ancak Roma’nın garnizon kenti. Yani en uç noktasında kurulmuş bir kent. Dara Antik Kenti, 4 kilometre uzunluğunda surlara sahip ve 28 burcu var. Kurulduğu 507 yılında 25 bin askerin barındığı bir garnizon kenti. Sadece kent surları içerisinde değil, çevresinde de yerleşimler olmuş. Aynı zamanda çok büyük bir nekropol alanına sahip.
ÇOK SAYIDA MİMARİ KALINTI KEŞFEDİLDİ
507 yılında imparator Anastasios tarafından kurulmuş. Ancak öncesinde de yerleşim olduğunu tahmin etmekteyiz. Çeşitli dönemlere ait seramikler, sikkelerden yola çıkarak bu alanın tarihlenmesini yapabiliyoruz. Yani en eski Helenistik döneme kadar gidebiliyor Dara Antik Kenti’nin tarihi. Sarnıçlar, idari binalar, silah depoları, köprüler, sivil yaşama ait yapılar günümüze kadar ulaşmış.” Şimdiye kadar yapılan kazılarda çok sayıda mimari kalıntının ortaya çıkarıldığını anlatan Abdulgani Tarkan, çarşı alanında ise amaçlarının toprak altında kalan eserleri açığa çıkartıp, restorasyonlarını yapıp turizme kazandırmak olduğunu belirterek, “Dara Antik Kenti’ni güçlü bir destinasyon merkezi haline getirmek istiyoruz” dedi.
“AYNI ZAMANDA ÇOK ÖNEMLİ BİR TİCARET MERKEZİ”
Mardin Müzesi’nde görevli arkeolog Dr. Devrim Hasan Menteşe ise 2012’den bu yana alanda çalışmalar yaptığını; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dicle Kalkınma Ajansı, GAP İdaresi, Valilik ve Büyükşehir Belediyesi’nin destekleri ile 2018 yılından sonra agora, surların önü ve burçlarda kazılara başladıklarını belirtti. Menteşe; “3 yılda 10’un üzerinde dükkan açığa çıkarttık. Biz hep Dara’yı bir garnizon kenti olarak biliyoruz. Aynı zamanda 6. yüzyılda çok önemli bir ticaret merkezi olduğunu bu dükkanlardan ve çarşıdan anlıyoruz. Çünkü camdan tutun da metal işliklerin bulunduğu birçok dükkan bulunmakta. Bu da bize burada ticaretin çok yoğun olarak sürdürüldüğünü ve 6. yüzyılda Dara’nın aynı zamanda bir ticaret merkezi olduğunu göstermekte” değerlendirmesinde bulundu.
