İstanbul’un incelikli sesi dün akşam sustu!

Yazar Kadir Toprakkaya

Ozan yazar Melisa Gürpınar dün akşam kaldırıldığı hastanede yaşama veda etti. 73 yaşındaydı. Gürpınar’ın yeni şiir kitabı Güzel Acılar Ülkesi geçen hafta yayımlanmıştı.

Dizeleriyle küçük şeylerin, fark etmediğimiz ayrıntıların oluşturduğu bir dünya çizer bize. Bir bölük insanın renkleri, kokuları ile anımsadığı bir dünyadır bu. Sobaların üstüne konan limon kabukları kadar eski bir dünya. Bu dünya yalansız, geçici, masum, manolyalar gibi. Ve nicedir görmediğimiz bir mekân. Unutulmuş bir şehir. Onun anımsatmaya çalıştığı ayrıntıların gözümüze çarpması için gölgeli bahçeler, yıkık eski zaman duvarları, eski tahta evlerin serinliği gerekiyor. Sözcüklerin büyüsü bir iç burkuntusuyla taşıyor imgeleri gerektiği gibi. Günümüz dünyasının betonu karşısında oymaları kararan bir ahşap. Ve bir sürü sararmış fildişi soru, “yol kıyısında açan mavi mine misin, soğanın içinde bekleyen lale mi?

Sennur Sezer, böyle tarif ediyor Melisa Gürpınar’ın şiirini. Edebiyatımızın “incelikli” kalemi Melisa Gürpınar’ı yitirdik. Dün akşam kaldırıldığı hastanede yaşama veda eden Gürpınar 73 yaşındaydı. Gürpınar’ın yeni şiir kitabı Güzel Acılar Ülkesi geçen hafta Mu Yayınları tarafından yayımlanmıştı.

Sennur Sezer’le devam edelim. Sezer, Radikal Kitap’ta Gürpınar’ın Dul Evinde İncesaz kitabı vesilesiyle yayımlanan yazısından (12/06/2009) alıntılıyoruz:
“İster şiir yazsın ister deneme, Melisa Gürpınar’ın sesinde hep bir alaycılık vardır. Onun şiirinde alaycılığı hüzün puslandırır, düz yazısındaki alaysa, kırgınlığının altını çizer. Yanlış anlaşılmanın, toplumumuzda kadının ve şairin konumunun yarattığı kırgınlıktır bu. Bu kırgınlık da, şiir yazmak da onun alay oklarının hedefi olabilir.

Melisa Gürpınar, şiirden söz ettiğinde alaycılık bir saldırı değil bir savunma silahıdır. Çünkü şiir hep savunduğu değerler içinde yer alır, İstanbul ve İstanbullulukla birlikte. “Nedir İstanbullu olmak?” sorusunun yanıtlarından oluşur kimi zaman onun denemeleri. Bu yanıt “incelikli olmak”tır, özetle. Bu incelikli olmada, sesini yükseltmemek de vardır kuşkusuz. Bu yüzden Melisa’nin edebiyatımızdaki sesi, “taşra ve kasaba” tavrı için incitici olmayı hep denese de hiç yükselmez. Yükseldiğinde de hep bir sözsüz nağme gibi rüzgâra, denizin dalgalarına ayak uydurarak, rahatsız etmeden var olur. Çünkü onun edebiyatımızdaki sesi gözleri mahmur bir İstanbul’dur.”

Elli iki yıl önce ilk kitap
Melisa Gürpınar 1941’de İstanbul’da doğdu. İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nde bir süre okudu. İstanbul Belediyesi Konservatuarı Tiyatro Bölümü’nü bitirdi. İlk şiir kitabı Umut Pembeleri, 1962’de yayımlandı. Öğrencilik yılları ve sonrasında edebiyat alanındaki çalışmalarını sürdürürken, tiyatronun birçok alanında da, öncü, amatör ve profesyonel girişimlere katkıda bulundu. Eğitmen olarak çalıştı. İlk tiyatro eleştirilerine, 1964-65 yılları arasında Londra’da BBC Türkçe servisinde yaptığı kültür konuşmalarıyla başladı. Sonraları ise, tiyatroyla ilişkisini, daha çok eleştirmen olarak korumaya çalıştı. Değişik ödül jürilerinde görev aldı.

Bir İstanbul üçlemesi
1975’te Yeni Bir Gün Şarkısı adı altında üç şiir kitabını bir arada yayımladı. 1981’de Geceyarısı Notları, 1983’te Ara Beni Sevgilim Sözcüklerin İçinde ve Yalnızlık Mevsimi, 1985’te Yaz Mektupları adlı şiir kitapları yayınlandı. 1990’da yayımlanan İstanbul’un Gözleri Mahmur adlı şiirsel öyküleri, Halil Kocagöz şiir ödülünü aldı.

Bir İstanbul üçlemesi olan bu çalışmanın ikinci parçası, Yeni Zaman Eski Hayat adlı bir oyun olarak 1993’te basıldı ve o yıl İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrolarında sahneye konulup oyun yazarlığı dalında Avni Dilligil Ödülü’nü aldı. 1992’de Çocukluğum ve Ölümüm adlı şiir kitabıyla, Uçup Giden Kent adlı çocuk romanı yayımlandı. 1997’de Okul Arkadaşım adlı gençlik romanı ve 1998’de Salkımsöğütlerin Gölgesinde adlı düzyazı şiir kitabıyla, Kitap Benim Kanadım adlı çocuklar için yazılmış şiirsel bir anlatı kitabı da yayımlandı. 1999’da Her Harf Bir Melek adlı şiir kitabı yayımlanan Melisa Gürpınar’ın, 2003 yılında basılan Ada Şiirleri adlı şiir kitabına Cevdet Kudret şiir ödülü verildi. Gene 2003’te Küçük Şeyler adlı haiku kitabının da basımı yapıldı.

2006’da yazdığı Zaman Adında Bir Kadın adlı oyunu, aynı yıl Dilek Türker – Tiyatro Ayna tarafından sergilendi. Ve o yılın İsmet Küntay En İyi Yerli Oyun ödülü ile Tiyatro Tiyatro dergisinin En iyi Oyun ödülüne lâyık görüldü. 2008’de ise Elyazısı Yılları adlı şiir kitabı, Dul Evinde İnce Saz adlı İstanbul anlatılarının birinci kitabı ve Gel Dünyayı Seyredelim adlı çocuklar için hazırlanmış bir şiir kitabı yayınlandı. Anlatıların ikinci kitabı Mühür Kesesi 2009’da, Çamlıca’dan Yeldeğirmeni’ne Rüzgârın Peşinde adlı anı kitabı ise 2010’da basıldı. Şu Bizim Evliya Çelebi adlı oyun kitabının basımı ise 2011.

Basıma hazırlanmış Gezintiler adlı şiir dosyası için kendisine 2011 Yunus Nadi şiir ödülü verilen Melisa Gürpınar’ın yayımlanmamış denemeleri, oyunları, senaryoları, eleştiri yazıları ve şiirleri bulunmakta.

tourmag turizm dergisi

İLGİLİ HABERLER