Korona sonrasının sosyo-kültürel ve ekonomik düzeyde yeni yaşam modu örneklemelerinin konuşulduğu, tartışıldığı bir süreç yaşıyoruz. Dünya basınının araştırma ve gözleme dayalı farklı konuları ele aldığı birçok değerlendirmesinde, teknolojik yenilik ihtiyacının doğacağı bir döneme girdiğimiz anlaşılıyor. Teknolojinin işlevsel gücü ve etkisinin en çok belirleyici olduğu sektör, hiç kuşkusuz turizm…
Günümüzde korona krizinin yarattığı ağır ekonomik ve finansal endişeye paralel olarak sanal fuarların geçici bir çözüm yolu olarak fuarcılıkta yeni paradigma anlayışı ile tartışıldığını duyuyoruz, okuyoruz. Bu bağlamda turizm kamuoyunu yaşadığım bir tecrübe ile bilgilendirmeyi mesleki görev bilinci çerçevesinde görerek aktarımlarda bulunmak istedim.
2010 SATAE DİNAMİK 3D TURİZM FUARI
2002 yılında Grup TEKER (Pacha Tours-Rev Vacances-Eden) uluslararası TO’de web sitesi, e-turizm kuruculuğunu ve proje yöneticiliğini gerçekleştirdiğim dönemden e-turizm ve turizm teknolojilerinden çevremin daveti ile 2010 yılında SATAE Avrupa’nın ilk “Dinamik 3D MICE & Etkinlik Turizm Fuarı”na Türkiye’den tek seyahat acentası olarak davet edildim.
07-19 Ocak 2010’da 418 uluslararası katılımcı firma ile gerçekleşen fuara 22 bin 378 ziyaretçi, 37 bin 536 ziyaret ile iştirak etti. 1 milyon 600 bin sayfa ziyaretinde 4 milyon 800 bin tıklama istatistiğiyle, ziyaret başına 130 tıklama gerçekleşerek son buldu. Katılımcı firmaların dağılımı ise şu şekilde oldu: Seyahat acentaları, oteller, turizm STK’ları, turizm tanıtım ofisleri, turizm basını, organizasyon & kongre firmaları, turizm eğitim & danışmanlık firmaları.
24 saat etkileşime açık, özel bir program ile işletim sisteminize entegre olan bu 3D fuarda, önce yaklaşık 35 farklı iç ve dış mekân, peyzaj zenginliğine sahip stant seçimi ile başladı hikâyem. Sonrasında, ürünlerimin dijital ortamda sergilenmesi, avatarların seçimi ve görevlerinin belirlenmesi, temsili LCD ekranımda videolarımın oluşturulması ile katılımım tamamlandı.
Gündelik işlerimi takip ettiğim ekranımda standıma ziyaretçi geldiğini özel bir program ile haber alıyordum. Ziyaretçi ile birebir yazışma veya canlı bağlantı kurmak istersem, bu program vasıtasıyla Windows ekranım 3D fuar ekranıma dönüşüyor ve stantlar arasında sanal ortamda 3D yürüyerek standıma gidiyor, görüşmemi yapıyordum. Ardından tekrardan bıraktığım işime geri dönüyordum. Fuar süresince canlı konferans ve panellere katılımın yanı sıra sadece katılımcılara açık cafe&bistro alanında, dilediğiniz zamana randevusuz diğer katılımcılarla networking imkânına sahip olabiliyorsunuz.
Fuar katılımınızın sonunda, standınızı ziyaret edenlerin hangi ürünlerinize tıklayarak ilgi gösterdiklerini, ne kadar süreyle standınızda kaldıklarını, başka hangi stantları gezdiklerini istatistiksel olarak birkaç saniye içerisinde edinip, fuar sonrası pazarlama ve satış stratejinizi uygulamaya sokabiliyorsunuz. Fuarın bitiminde SATAE firmasına teknik, pazarlama ve satış alanlarında bir sonraki organizasyonlarına değin iyileştirme ve geliştirme üzerine uzun bir raporu paylaşarak, “win to win” prosedürünü tamamlamış oldum.
SANAL FUARLARIN OLASI AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI
Geçirdiğimiz bu süreçte ülkemizde ve dünyada özel-tüzel fuarcılık kurumları ile turizm zirveleri, 2021 projeksiyonlarında sanal fuarları gündemlerine aldı. Food&Hotel Teknolojileri Fuarı, Paris’te her sene düzenledikleri fuarlarını şimdiden 2021 Mart ayına sanal fuar olarak ertelediler. ITB Berlin Turizm Fuarı’nın sempozyum ve konferans organizasyonlarının bir kısmının yine sanal ortamda düzenlenmesine yönelik çalışmalar devam ediyor.
Travel Turkey, Marble gibi küresel ve ulusal ölçekte önemli fuar oluşumlarına imza atan İZFAŞ, bu konuda en hızlı yaratıma geçiren kuruluşlardan. 14 Nisan’da danışman sıfatıyla davetli olduğum webinar toplantılarında bilinçli eylem planlarını görmek mutluluk verici. Sonuçta İZFAŞ, SHODEX 2020 Fuarı’nı sanal ortamda gerçekleştireceğini birkaç gün önce ilan etti!
AVANTAJLAR:
- Uzun süreye yayılabilmeye sahip bir organizasyon.
- Yüksek sayıda hedef ziyaretçi kitlesine kolay ulaşabilme.
- Stant ve lojistik maliyet avantajları.
- Zamandan tasarruf ve zamanın kullanılmasındaki otonomi.
- Etkin ve süreklilik arz eden networking imkânlarına sahip olma.
- Ürün değişikliği ve revizyonuna anında erişebilme.
- Sektörel bilgi ve tecrübe paylaşımının etkin ve zamanında sağlanması.
- Fuar katılım bedelinin dışında geleneksel fuarlara göre çok daha az maliyetli opsiyonel hizmetlerin çok daha çeşitlilik arz etmesi.
DEZAVANTAJLAR:
- Fuarcılık sektörünün yerinde tanıtıma verdiği turizm gelirlerinden dışlanma. (Fuarın düzenlendiği şehrin yerinde tanıtımı)
- Fuar vesilesiyle ortaya çıkan katma gelirlerden yoksun olma. (Konaklama, excursion, eğlence sektörlerinden pay alamama)
- Geniş kapsamlı sponsorluk desteğinden yoksun olma.
- Teknolojiyi kullanma düzeyinde farklı demografik özelliklere sahip ziyaretçi kitlesine erişememe.
- Tanıtım ve satış düzleminde insani fiziksel etkileşimin etki ve gücünden yararlanamama.
- Teknik ve teknolojik desteğe olan ihtiyacın eşit ve etkin düzeyde katılımcılara sunulmasındaki zorluklar.
HAYATİ TAVSİYELER
Sanal fuarların kısa vadede korona krizinden ötürü turizm dâhil birçok hizmet sektörüne hitap etmesi çözüm olarak görülse de, uzun vadede sürekli hâle getirilmesi için küçük çapta düzenlenen veya fuarcılık kapsamına girmeyen sigortacılık, dil okulları vb. sektörlerin kapsam alanına dâhil edilmesinde büyük fırsatlar görmekteyim. Sanal fuarcılığın imalat, sanayi, F&B, gastronomi sektörlerine göre hizmet sektöründe çok daha olumlu geri dönüş ve etkin tanıtım olanağını bulacağı aşikârdır.
2010’dan günümüze SPOT – Salon Professionel Online du Tourisme, TOP – Travel Open Market, VTLF – Virtual Travel and Leisure Fair gibi birçok girişime rağmen sürdürülebilirliği olanların sayısının çok az olduğu gerçeğine dikkat çekmek isterim. Maliyet-kâr analizinin çok iyi etüt edilmesinin, geleneksel fuarcılık anlayışına göre farz olduğu gerçeğini unutmamak gerekir. Vazgeçilmez ve taviz verilmemesi gereken iki konu, sanal fuarınızın geniş kitlelere sürdürülebilir bir düzeyde gerçekleşmesini belirler:
- Katılım maliyetinin düşük tutulup, ortalama 20’ye yakın opsiyonel hizmet seçeneklerin tedarikinin ön planda tutulması.
- Proje aşamasında mutlaka faal olarak sektörün içinden gelen sektör temsilcilerinin, profesyonel organizasyon yaklaşımı ile dâhil edilmesi zaruridir.
Aksi takdirde sadece inovatif bir yeniliği uygulama heyecanı içinde kendini tatmin etme duygusunun bilinçsizce yarattığı büyü ile ticari başarı ve gelişim şansının harcanması kaçınılmaz olacaktır.
Daha açık bir örnekle betimleyecek olursam; 2002’de 3 kıtada yerleşik, 6 broşür, 1200 paket ürüne sahip TO’nün web sitesi, e-turizm proje direktörlüğüm sonrası satış ve pazarlamanın birebir başında bulunduğum süreçte talep-satış gerçekleştirme oranının yüzde 86 olmasının sebebi, promote ettiğim destinasyondaki profesyonel rehberlik tecrübemdi.
VIRTUAL 3D TEKNOLOJİLERİ, HOLOGRAM TEKNOLOJİSİ, UFUKTA GÖRÜLEN TURİZM ANLAYIŞINA YENİ BİR PERSPEKTİF KAZANDIRABİLİR Mİ?
Yakın geçmişte özellikle sinema endüstrisinde teknolojik takıntının sonucu olarak uygulamaya sokulan 3D teknolojisinin günümüzdeki kullanımı, bu alanda sınırlı kalmayıp mimarlıktan eğlence sektörüne, ulaşım sektöründen sağlık sektörüne her açıdan dinamik bir derinlik katmakta. Zira, The Economist’te çıkan bir makalede yeni 3D teknolojisi; üretim, satış ve pazarlama sürecine katacağı yeni perspektiften öteye istihdam politikalarını bile farklılaştıracak gerçek bir “3. Endüstriyel Devrim” olarak tanımlandı. Bu devrimsel süreçte seyahat sektörüne biçilen rolü kestirmek hiç de zor değil. Lakin bu yeni teknoloji, özünde bir nevi insanlara düş kurdurmaktan ibaret ‘seyahat acentalığı’ mesleği için bir nimet…
2014’de Amadeus’un uluslararası turizm fuarlarında ürün lansmanlarının tanıtımı için kullandığı sanal gerçeklik gözlükleri, İngiliz tur operatörü Thomas Cook acentalarında bundan sadece 4 sene önce, sürükleyici seyahat ilgisini satışa yansıtıcı bir amaçla test edilmeye başlanmıştı. Diğer taraftan Fransız tur operatörü Look Voyage, tatil köylerinin tanıtımına merak uyandırıcı bir yenilik ile rekabetçi Fransız pazarındaki ayrıcalıklı bir alan yaratmayı amaçlıyordu. Rio de Jenerio’dan İstanbul’a akıllı telefonlarda mobil uygulama ile adım adım turistik destinasyon tanıtımlı sanal turlar, günümüzde bildiğiniz üzere gezginlerde ilgi toplamaya devam ediyor.
Hologram teknolojisiyle ise 1997’de Futuroscope / Poiter Tematik Parkı’nda tanıştım. Turizm alanında plexiglass üzerinde insanla yanılsama arasındaki etkileşimin bilim kurgudan gerçekliğe geçişi için yaklaşık 15 sene beklemek gerekti. Gündelik hayatta beklenenden yavaş gelişimin sebebinin, teknolojik üretim maliyetinin yüksekliği ve tedarik kanallarının sınırlı olması, en büyük etken olarak görüldü.
2011’den itibaren günümüze değin Almanya, BAE, Fransa, İngiltere, Amerika’daki sınırlı sayıda havalimanlarında yolcuları terminalde karşılama ve yönlendirmede başlayan turizmci hologramlar, Londra’da 2013’de belediye sarayında enformasyon memuru olarak ortaya çıkıtı. 2014’de Kaliforniya’da bulunan Ostendo Tech, akıllı telefonlara entegre bir ürünle sadece 20 $’a sanal gerçekliği “cebimize” sokmayı başardı. Turizmde hologramın kullanım beklentisi hakkında en gerçekçi istatiksel çalışmanın sonuçları ise, hala hologram teknolojisinden beklentinin zayıflığını gösteriyor.
İş turizmine (business tourism) yönelik Statista’nın gerçekleştirdiği ankette, gelecek dönemde iş dünyasının turizme yönelik yeni teknolojilerin kullanım sıralamasında en yüksek olasılıklı beklenti ölçeği yüzde 44 ile “Nesnelerin İnterneti”, en düşük ise yüzde 4 ile “Hologramlar”… Araştırmalara göre turizm sektöründe kısa vadede olmasa da potansiyel kullanım alanlarını sıralayacak olursak:
- Havaalanlarında farklı dillerde karşılama ve yönlendirme,
- Otellerde dilek ve şikayet taleplerinin alınması,
- Otel odalarında sipariş talebinin alınması,
- Turizm enformasyon bürolarında tüm dillerde dokunmatik ekran teknolojisi ile entegre hale getirilmiş hologramların destinasyon tanıtım broşürü yerine kullanılması,
- Tur operatörleri ve acentalarda şikayet ve dilek taleplerinin alınması,
- Müze ve sergi alanlarında rehberlik fonksiyonun üstlenmesi,
- Antik kentlerde uygulanarak dönemin kültürel ve sosyal hayatını canlandırılması, restorasyonu tamamlanamamış bazı eserlerin orijinaline göre görüntülenmesini sağlanması. (Ülkemizde Efes ve Sagalassos gibi antik kentlerde uygulanması düşünülmüş ama proje maliyetlerinin yüksekliğinden gerçekleştirilememişti.)
Dikkatlice analiz edecek olursak, “insan”ın iletişimsel gücünü yadsımadan, istihdama yönelik kısıtlamalardan sakınarak, hologram teknolojisinin karşılıklı yarar bağlamında en optimum uygulanma alanını antik kentlerin tanıtım gücüne verebileceği olağanüstü katkı olarak değerlendirebiliriz.
14 Ocak 2010 tarihinde TRT Turizm ve Belgesel kanalında gerçekleştirdiğim programın öncekilerden çok önemli bir farkı vardı. Canlı yayını, yazımın başında betimlemeye çalıştığım fuara online olarak VİSPO Travel standına bağlanarak gerçekleştirmiştik. İleriye umutla bakmaya çalıştığımız bu olağanüstü günlerde, program akışı içerisinde kullandığım bir cümlenin manidarlığını koruduğuna inanıyorum; “Seyahat acentaları eve taşınacak!”
Sevgi ve saygılarımla…
EMRE GEZGİN
VİSPO TRAVEL / SKAL İZMİR KULÜBÜ BAŞKANI
