Koronavirüs salgını tüm dünyayı kasıp kavuruyor. Yüz binlerce insanın etkilendiği salgında binlerce kişi de hayata veda etti. Hastalıkla boğuşanların yanı sıra çok sayıda ülke de ekonomik anlamda büyük bir darboğaza girmiş durumda. Birçok ülkede ekonomik göstergeler eksilerde. İnsanların sosyal olması, bu salgın ile artık imkansız. İnsanlar birbirinden uzaklaşırken, gezmiyorlar, uçağa ya da toplu taşımalara binmiyorlar, hatta sokağa çıkamıyorlar ve kendilerini karantinaya almış durumdalar. İşte böyle bir görünümde adı koronavirüs olan bu salgından en çok etkilenen sektörlerin başında ise maalesef turizm geliyor. Sektörde moraller sıfır. Kimsenin ağzını bıçak açmıyor. Herkes şokta. Kimi arasak, kime sorsak, gelecekle ilgili herhangi bir şey paylaşamıyor ve herhangi bir şey öngöremiyor.
Çin’de başlayıp dünyaya yayılan bu salgın, özellikle başta Avrupa kıtası olmak üzere Amerika ile dünyanın dört bir yanını sarmış durumda. Çin’de azalma süreci başlayan koronavirüs salgını, özellikle Avrupa’da başta İtalya, İspanya, İngiltere, Almanya gibi birçok Avrupa ülkesinde artarak yayılmaya devam ediyor. Özellikle turizmin ekonomisinin lokomotif olduğu İtalya, en çok bu salgından etkilenen ülke. Yaşlı bir nüfus yoğunluğu olan Avrupa’nın bu salgından çok etkileneceği de ayrı bir gerçek. Amerika’nın da durumu Avrupa’dan farksız. Avrupalı gezmeyi çok seven ve turizm endüstrisinin de gözü olan bir turist grubu. Bu olaylardan sonra Avrupalının evinde olacağı ve gezmeyeceği ve belli bir süre de evinde oturacağı da ayrı bir gerçek gibi gözüküyor. Turizm sektörü şu anda daralmış ve her şeyiyle kendisini adeta sıfırlamış gözüküyor.
Ülkemizde ise turizmde adeta bir sessizlik hakim. Herkes suskun, ne olacağını bilmiyor. Şu anda özellikle Antalya’yı takip eden ve Antalya’da yaşayan bir turizm gazetecisi olarak çok sayıda sektör temsilcisi ile görüşme ve bölgeyi de tedbir alarak gezme fırsatı buluyorum. Şu anda Antalya ve bölgelerinde in cin adeta top oynuyor. Birçok turizm bölgesinde zaten açılmayan oteller vardı ama bu sene erken açmış olan oteller ile açmayı planlayan otellerin de şu anda kapattıklarını görüyor ve bilgiler alıyoruz. Belek bölgesinden bu sabah aldığım haberlere göre, bazı açık olan otellerin en az bir ay süresince kapattığını, mevcut çalışanların da en az 20 günlük süreler ile ücretsiz izne gönderildiklerini öğrendik. Bölgede geçimini sağlayan çok sayıda sektör çalışanı var. Otellerin kapanması ve otellerin açılmasını bekleyen sektör çalışanlarının işsiz kalmaları da ayrı bir sıkıntı. Otelleri yöneten kurmaylar gelecek ile ilgili planlarını belirlemeye çalışıyorlar. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, daha öce yaptığı açıklamasında “Açılmamış olan otellerin bu sene sezon başlangıcının Mart sonu değil de Nisan ayı sonu olarak planlamalarını öneriyoruz. Birçok oteli bulunan otel birlikleri de özellikle zincir oteller aynı bölgede bir veya iki otelini açacak” ve “Geçen seneye kıyaslandığında turizm hareketlerini cezbettirmek yerine daha az turistin gelmesini sağlamanın çok daha sağlıklı bir çözüm olacağına karar verdik” demişti. Sektör, bakanlıktan büyük bir destek bekliyor.
Malum, turizm sadece otelciden oluşmuyor. Acentalar var, turizm esnafı ve en önemlisi bu sektörün can damarı turizm çalışanları var. Hepsi tedirgin. Arayanlar “ Ne alacak bizim halimiz?” diye soruyor. Sektörde bu kriz ile işsiz kalanlar, işsizlik maaş ödemelerini işten çıkartılsa da çıkartılmasa da yapılmasını ya da her çalışan için belirli ödenek ayrılmasını, çalışanların mevcut kredi ödemeleri faizsiz ötelenmesini, devlet bankalarının faizsiz yada düşük faizlerle krediler vermesini bekliyorlar. Her krizin altında mutlaka çalışanların ezilmemesini isteyen sektör çalışanlarının yanı sıra turizm esnafı da ne yapacağını şaşırmış durumda. Onlar da bu önlemler ışığında destek bekliyor. Ayrıca acentalar bazında TÜRSAB, Bakanlığa oteller için vergi ödemelerinin yıl sonuna ertelenmesi, mevcut kredilerin faizsiz ertelenmesi ya da Eximbank tarafından düşük faizler ile kredi destekleri verilmesi gibi taleplerde bulundu.
Cumurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, geçtiğimiz gün yaptığı açıklamasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çarşamba günü yeni tip koronavirüsle (Kovid-19) mücadele çerçevesinde kapsamlı bir eşgüdüm toplantısına başkanlık edeceğini bildirdi. Altun, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çarşamba günü başkanlık edeceği yeni tip koronavirüs ile mücadele çerçevesindeki kapsamlı eşgüdüm toplantısının ardından millet-devlet birlikteliğiyle atılması gereken adımlarla ilgili kamuoyunu bilgilendireceğini belirtti. Cumurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sektöre dair verilecek destekler konusunda açıklama yapması bekleniyor. Koronavirüs salgınının tüm dünyada hızla artması nedeniyle önlemler her geçen gün daha da arttırılıyor. Artık dünyada belli bir süre -ki bu süreyi kestirmek zor- insanlar turizmden uzak kalacak. Önce sağlık diyecekler, bunu böyle kabul etmemiz gerekiyor. Bu salgının ne zaman biteceği de kestirilemiyor. Koronovirüs aşısının ve ilacının bulunması başta insanlık olmak üzere, ekonomi ve sektörde bir artı heyecan yaratacak. Bununla ilgili de çalışmaların devam ettiğini görüyor ve net olmasa da bazı haberler alıyoruz. İnşallah diyelim bu konuda güzel haberler alırız.
Son kez şunu ifade etmek isterim ki; önümüzde zor bir süreç bizleri bekliyor. Henüz netleşmemiş bir durum var. Bu salgının ne zaman biteceğini kimse bilmiyor. Net bir şey yok. Bu bakımdan önce sağlık ve insan hayatı göz önüne alınarak gerekli tedbirler alınıyor. Ülkemizde alınan tedbirleri sonuna kadar destekliyor ve bu tedbirlere de herkesin uymasının gerektiğini düşünüyorum. Bu işi hafife almamak gerekiyor. Gerekli önlemleri almalıyız. Her şeye rağmen enseyi karartmadan, geleceğin turizmde olduğunu unutmamamız ve olağanüstü bir durumdan geçtiğimizi herkesin idrak etmesi gerekiyor. Her şeye rağmen geçtiğimiz yıllarda birçok badire atlatan sektörümüz, bu badireyi de en az zararla atlatacak diye düşünüyorum. Ülkemizin refahı başta olmak üzere, dünyadan bu salgının uzaklaşması en büyük dileğimdir. Biraz zorluklar yaşayacağız. Sizler gibi bizler de bu sektörün içerisinde, geçimini bu sektörden kazanan kişiler olarak bu sıkıntının içerisindeyiz. Turizme inanıyorum ve sonuna kadar “Gelecek Turizmde” diyenlerdenim. Sabırla bu durumu da atlayacağımızdan hiç şüphem yok. İnanıyorum ki, gelecekte bugün bu yaşadıklarımızı çok özel birer anı olarak geleceğe aktaracağız.
Halil ÖNCÜ / Antalya
