UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’nin Türkiye adına icracı birimi olan Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, somut olmayan kültürel miras unsurlarının UNESCO aracılığıyla tüm dünyaya tanıtılmasına ve insanlığın ortak mirası olmasına yönelik çalışmalar yürütmeye devam ediyor. Bu çalışmalar kapsamında hazırlık çalışmaları tamamlanarak 25 Mart 2016’da UNESCO’ya sunulan “Islık Dili” isimli adaylık dosyası, 4-8 Aralık 2017 tarihleri arasında Güney Kore Cumhuriyeti’nin Jeju Adası’nda gerçekleştirilmekte olan UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması 12. Hükümetlerarası Komite Toplantısı’nda UNESCO Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne oy birliğiyle kaydedildi.
171 ülkenin taraf olduğu UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında UNESCO’nun üst düzey icra organı olan yürütme kuruluna seçilerek söz sahibi olan Türkiye’nin, Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi’nde kayıtlı 14 unsuru bulunuyor. Ülkemiz, “Islık Dili” dosyasının da kabulüyle kayıtlı unsur sayısını 15’e çıkararak, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne en çok unsur kaydettiren ilk 10 ülke arasında yer almayı sürdürüyor.
ISLIK DİLİ HAKKINDA
Doğu Karadeniz Bölgesi’nin dağlık ve engebeli yapısı ile zorlu ekolojik koşulları, Türkiye’nin diğer bölgelerinden farklı özelliklere sahip kültürel pratiklerin gelişmesine sebep olmuştur. Bölgenin dağlık, engebeli arazilerinde konut yerleşimlerinin birbirinden uzak olduğu bilinmektedir. Bölge insanı, günlük hayatta konuşma diliyle iletişimin teknik olarak imkânsız olduğu uzak mesafeler arasında iletişim kurma ihtiyacının oluştuğu durumlarda, ıslığın çıkarmış olduğu yüksek ses hacminden faydalanarak bu ihtiyacını gidermektedir. Islık Dili; parmak, dil, diş, dudak ve yanaklar yardımıyla oluşan “ıslık”ın, kelime değeri kazanmasıyla kurulan iletişim sisteminin adıdır. Günümüzde başta Giresun, Ordu ve Gümüşhane olmak üzere Doğu Karadeniz Bölgesi’nde kullanılmaktadır.
UNESCO KORUMASINDAKİ SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASLARIMIZ
Türkiye’nin UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’ne taraf olduğu 2006 yılından bu yana Temsili Liste’ye alınan 14 unsurumuzu saymak gerekirse, yıllara göre sırasıyla Meddahlık 2008, Mevlevi Sema Töreni 2008, Aşıklık Geleneği 2009, Karagöz 2009, Nevruz 2009, Geleneksel Sohbet Toplantıları 2010, Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali 2010, Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah 2010, Tören Keşkeği Geleneği 2011, Mesir Macunu Festivali 2012, Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği 2013, Ebru Türk Kağıt Süsleme Sanatı 2014, İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü: Lavaş 2016, Geleneksel Çini Ustalığı 2016, Islık Dili 2017 şeklinde sıralayabiliriz.
HIDIRELLEZ DOSYASI DA UNESCO GÜNDEMİNDE
UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne kaydettirilmek üzere Türkiye ve Makedonya’nın ortak bir dosya olarak sunduğu “Hıdırellez” de yine bu toplantıda görüşülecek somut olmayan bir diğer kültürel unsurumuz. Güney Kore’nin Jeju Adası’nda gerçekleştirilen UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması 12. Hükümetlerarası Komite Toplantısı’nda görüşülecek Hıdırellez’in de 16. unsurumuz olarak Temsili Liste’ye dâhil edilmesi bekleniyor.
