Roma imparatorluğu döneminden başlayıp Osmanlı İmparatorluğu’nun son yüzyılına kadar olan süreçte İmparatorların ve Padişahların yaşadığı sarayların, müthiş mimari özelliklere sahip camilerin ve kiliselerin, hipodrom gibi dev gösteri yapılarının ve yapıldığı zamanda Dünya’nın en büyük kapalı alışveriş merkezinin bulunduğu bölge yani, Sultanahmet bölgesi İstanbul’un merkezi olmuştur.
1700’lü yıllardan sonra Osmanlı İmparatorluğu küçülme sürecine girdiğinde ticaret ve üretim tamamen yabancıların veya yabancı kökenli vatandaşların eline geçmiştir. Bu dönemde inşaat için en uygun olan Pera bölgesi yani bugünkü adıyla Beyoğlu bölgesi İstanbul’un yeni gözde merkezi olmuştur. Dönemin Türk ve yabancı mimarları bölgede burjuva dediğimiz zengin ve sosyetik kitleye hitap eden yapılar inşaa ederek Pera/ Beyoğlu bölgesini İstanbul’un yeni cazibe merkezi haline getirmişlerdir.
Aynı dönemde yeni Saraylar, dönemin ticari binaları Pera bölgesinin boğaz kıyılarına yapılmıştır. Artık İstanbul’un yeni merkezi Pera bölgesi yani Beyoğlu olmuştur. Hatta Taksim adı Beyoğlu ilçe adından daha öne geçmiştir. İstanbul’un su dağıtım yani taksim edilme merkezi olmasından dolayı semte Taksim adı verilmiştir. Bugün Dünya’nın en meşhur meydanlarından biri de Taksim meydanıdır. Özellikle 1. Dünya savaşı sırasında işgal güçlerinin komutanlarının çok önem verdiği Pera / Taksim savaş bittikten sonra İstanbul’un yeni turizm merkezi olmuştur.
EĞLENCE VE GASTRONOMİ TURİZMİNİN BEYOĞLUNDA YÜKSELİŞİ VE DÜŞÜŞÜ
1990’lı yılların başında Türkiye turizmi hızla yükselişe geçmiş ve dönemin en popüler konaklama bölgesi olan Beyoğlu turizm yatırımcılarının gözdesi haline gelmiştir. İlgili dönemde Taksim ve Taksime yakın komsu ilçelerde büyük otel projeleri geliştirilmiş ve işletmeye açılmıştır. Aynı zamanda Beyoğlu İstiklal Caddesi eğlence ve gastronomi sektörünün kalbi olmuştur. Bir tarafta büyük sinemalar, tiyatrolar, gazinolar, müzikholler diğer tarafta salaş restoranların önünde sokaklara taşan lezzet mekanları yer almıştır. Gastronominin her türünün yer aldığı bu mistik atmosfer içinde binlerce yerli ve yabancı turist doyasıya eğlenerek Türk mutfağının keyifli lezzetlerini tatmışlar ve milyonlarca dolarlık turizm potansiyeli yaratmışlardır. Özellikle yabancı turistlerin sınırsız alkollü eğlenceleri bölgeyi bir gastronomi ve eğlence turizm bölgesi haline getirmiştir.
2000’li yılların devamında Beyoğlu’nda sokağa taşan eğlence ve gastronomi anlayışı yerel yönetimlerin yaptığı düzenlemelerle ciddi oranda küçülmüştür. Sektörde bazı işletmecilerin halka açık alanları, kaldırımları dahi işgal etmesi ve gayrı resmi güç kullanımlarının engellenmesi için yapılan düzenlemeler yabancı turist için çok önemli olan alkollü eğlence ve yemek kültürünün daralmasına bir süre sonra yok alacak kadar azalmasına sebep olmuştur. Oysa unutmamak gerekir ki Avrupalı turist yemeyi, içmeyi ve eğlenmeyi sever. Beyoğlu’nun eğlence anlayışının değişmesiyle birlikte Avrupalı turist bölgeyi tercih etmemeye başlamıştır. Bu dönemde Beyoğlu Ortadoğulu ve Afrikalı turistlerin yeni gözdesi olmuştur. 1990’lı yıllarda eğlence mekanlarında kadınların daha yoğun olduğu ilçe, 2000’li yıllarda çoğu Ortadoğulu turistlerin gezdiği tamamen erkek egemen bir yer olmuştur. Hatta Taksim meydanında yapılan yılbaşı kutlamaları katılımcıları içinde kadın oranı tek haneli yüzde oranlarına kadar inmiştir. Son dönemde bu kutlamalarda güvenlik neden gösterilerek kaldırılmıştır. Yani Dünya nüfusunun en çok eğlendiği gecede Beyoğlu ve taksim meydanı bu eğlenceden mahrum kalmıştır.
EĞLENCE VE GASTRONOMİ SEKTÖRÜNÜN KALBİ BEŞİKTAŞ VE KADIKÖY OLDU.
Beyoğlu’nda kısıtlanmış imkanlarla yeteri kadar karlılık elde edemeyen işletmeciler yeni mekan açmak için yerel yönetimlerde kendilerine daha kolaylık sağlayan Beşiktaş ve Kadıköy’ü tercih ettiler. 2010 lu yıllarda bu iki ilçede açılan yüzlerce yeni mekan sokak gastronomisi kültürünü yeniden canlandırdı. Özellikle eğlence düşkünü Avrupalı turistler bu bölgelere akın etmeye başladılar. Öyle ki bu ilçelerin gecenin erken saatleri ile gündüz nüfus yoğunlukları neredeyse aynı olmaya başladı. Bu dönemde hızlı ve kolay ulaşım imkanı sağlayan Marmaray ile Kadıköy’e gitmek çok kolaylaştı. Bu gelişmelere istinaden bu ilçelerde dükkan kira ve satış fiyatları eskisine göre iki katı aşacak değerlere ulaştı. Bugün hala zengin turist Beşiktaş, orta segment genç turist Kadıköy’ün eğlence mekanlarını dolduruyor. Bu süreçte Beyoğlu’na ise daha çok orta doğuya hitap eden tatlıcı ve baklavacı ve kahveciler ilgi gösterdiler. Ancak Beyoğlu eğlence bölgesindeki dükkanların değer artışları diğer iki ilçenin altında kaldı.
YENİ DÖNEMDE BEYOĞLU ESKİ GÜNLERİNE KAVUŞABİLİR.
Turizm sektöründen maksimum faydalanmak ve gelir elde etmek için Turistlerin kendi ülkelerindeki yaşam tarzlarına yakın imkanların hatta daha fazlasının kendilerine sunulması gerekir. Hangi sebeple olursa olsun gereksiz kısıtlamalar turistleri her zaman endişeye düşürür ve tedirgin eder. Turist mutlu olmadığı yerde durmaz ve kendine yeni yerler arar. Yerel yönetimlerin bazı uygulamaları ve işletmelere uyguladıkları denetimsel yaptırımlarından dolayı Beyoğlu ilçesi ciddi oranda Avrupalı turist sayısında kayıplar yaşadı. Başka bir deyişler yeterli artış oranına ulaşamadı.
Oysa Avrupalı turistler imkanlar sunulduğunda en çok para harcayan kitlelerdir. Bu kitleleri Beyoğlu’na geri kazandırmak için yeni yerel yönetimler daha dikkatli davranmalıdır. Kendi medeni ve ahlaki değerlerimizden ödün vermeden turistik bölge olan Beyoğlu’nda kanun çerçevesinde belirli özerklikler ve esneklikler uygulanabilir. Özellikle gece ikamet eden kişi sayısının az olduğu İstiklal Caddesi çevresi, Pera bölgesi, Galataport ve Karaköy bölgesine diğer ilçelere göre farklı uygulama yapılmalıdır. Bu uygulamalarla özellikle Avrupalı, Amerikalı ve Uzakdoğulu turistler öncelikle Beyoğlu’nu tercih edecek ve harcama limitlerini arttıracaklardır. Bu sayede Beyoğlu eski günlerine kavuşacak hatta İstanbul’un turizm patlamasını yaşandığı ilçe olacaktır. Sokaklara taşacak gastronomi ve eğlence aktiviteleri Beyoğlu’nun Avrupa’da yeniden markalaşmasını sağlayacaktır.
Beyoğlu yerel yönetimleri bu konuya önem vermeli, üzerinde çalışmalı ve turizme katkı sağlayacak önerileri değerlendirmelidir.
