Ayvalık dendiğinde akla hemen Cunda Adası gelirken, artık onların yanında Küçükköy de çağrışım yapmaya başladı. Küçükköy dendiğinde de ardından “Çeşme Alaçatı gibi bir bölge olma yolunda bir yermiş” cümlesini duyabilirsiniz.
Küçükköy, çoğunluğu “Boşnak” nüfus olmak kaydıyla, biraz “Adalı” diye tabir edilen Midilli’den gelenler, biraz da “Serezli”ler ve son yıllarda atölye ve galeriler açan sanatçıların da yerleşmesi ile bir kültür mozaiğine dönüşen yapısıyla dikkat çekmektedir.
KUZEY EGE’NİN SANAT KÖYÜ: KÜÇÜKKÖY TARİHİ
Fatih Sultan Mehmet padişahlık döneminde Midilli Adası’nı fethettiğinde adanın kaybedilmemesi ve korsanların eline geçmemesi için Midilli’ye yakın konumdaki şu anki Küçükköy’ün olduğu yere lojistik destek sağlamak amacıyla yeniçeriler yerleştirir. Yüzyıllar sonra Rumlar gelip yeniçerilerin burada yaşadığını öğrenince, köyün adını Yeniçarohori (Yeniçeriler Köyü) koymuşlar. 1800-1900 yılları arasında Rumların yaşadığı köyde 1893 ve 1913 yılları arasında Balkanlar’dan (yoğunlukla Karadağ) gelen Boşnak halkı yerleştirilmiş.
1980’lere kadar burada yaşayan halkın büyük bir kısmı geçim kaygısıyla oldukça yakında bulunan sahil kasabası Sarımsaklı’ya taşınmışlar. Köy eskiden bir Rum köyü olduğundan köydeki tüm evler tipik Rum mimarisi özelliklerini taşıyor. Evler alınıp restore edilmiş, içine sanat galerileri, güzel mekanlar açılmış. Buram buram sanat kokan sokaklar ve mekanlar gün geçtikçe köyü daha da bir cazip yer haline getiriyor. Temmuz ayında cıvıl cıvıl olan köy bu mevsimde yaza hazırlık için tadilat yapılan şantiye yeri görünümünde. Sanat galerilerinin ve butik otellerin çoğu kapalı ancak Aralık ayında ziyaret ettiğimiz Küçükköy’de yine de kalabileceğiniz temiz yerler ve yöresel yemek yiyebileceğiniz lokanta – cafe bulmanız olası.
YENİÇAROHORİ’DE GEZİLECEK YERLER
Yeniçarahori sokaklarını gezmek yaklaşık 1 saat sürse de irili ufaklı atölye ve galerilerde geçirdiğiniz zamanları da katarsanız güneşi burada batırabilirsiniz.
Küçükköy Kültür Merkezi
Ayvalık – Sarımsaklı arası Küçükköy giriş yolunda sizi karşılayan yapı genellikle Ayvalık ve Küçükköy’de gerçekleşen kurumların ve okulların kültür-sanat faaliyetlerinde, düğünlerde ve bunun gibi büyük çaplı toplantı, sergi ve etkinlikler için faaliyet gösteren bir mekandır.
Küçükköy Kent Müzesi
Küçükköy Merkezinde eskiden okul olarak kullanılan, geçmişte Ayiu Athanasiu Kilisesi olan Küçükköy Camisi avlusunda bulunan tarihi binanın dönüşümü ile oluşturulan müze Balkanlardan göç eden halkın duygu yüklü anılarına ait yüzlerce obje bir araya getirilerek sergilenmektedir.
Küçükköy Camii
Küçükköy Camii, mübadeleden önce 19. Yüzyılda Rumların Aya Athanasiu Kilisesi adıyla inşa edilen yapı, mübadele döneminde Rumların ayrılmalarının ardından camiye dönüştürülmüş. Açık ve sade planlı yapı iç mekanındaki renkli kabartma süslemeleriyle dikkat çekici.
Kıraarthane
Tipografik hata değil. Doğru okudunuz, Kıraa(r)thane. Simay ve Eray Dinç kardeşlerin kurup geliştiriği mekanda Uluslararası konferanslar, sanatçı ağırlama programları düzenlendiği gibi, köyün çocuklarına ücretsiz sanat eğitimleri, dijital oyun kodlama, robotik dersleri de verilmektedir. Bu aylarda kapalı olan Kıraarthane 2022 yazında yeni sergi ve eğitimler için çocuklar ve diğer konukları bekliyor olacak.
Kabbak Evi
Su kabaklarından yapılan çeşitli objelerin yer aldığı Kabbak Evi’nde oya gibi işlenmiş, her zevke hitap eden renklerle bezeli su kabaklarından yapılan gece lambaları ve dekoratif lambalardan satın almamak sanırım pek mümkün olmayacaktır. Dükkanda su kabağından yapılmış onlarca farklı obje satılıyor.
Kadınlar Sokağı
Burada yaşayan köylü kadınların el emeği, göz nuru ürünlerini sergileyip sattığı Kadınlar Pazarı, köyün en renkli, farklı ve doğal köşesi. Ev yapımı salça, tarhana, Boşnak turşusu (soka), börek, tatlı, organik meyve sebze ve hediyelik eşyaların satıldığı Kadınlar Sokağı’nda aile bütçesine katkı sağlayan kadınlardan alışveriş yapmak her iki tarafı da memnun edecektir.
Atölye / Galeriler
Sanatçı Okan Karadağ’ın antik sanat üslubunda kilden ve bronzdan yaptığı takılar, objeler ve heykellerini sergilediği eserler Barkhan Müze / Galeri de görebilirsiniz.
Sanatçı Uğur Çalışkan’ın Yeniçeriler ve denizcilerden esinlenerek üretmiş olduğu muhtelif objeler, sandalet, kemer vb. aksesuarlar sahibi olduğu Artura Art Craft da görülebilir. Kent yaşamını bırakıp Yeniçarohori’ye yerleşen sanatçılardan Suna Tüfekçioğlu’nun hem evi hem atölyesi hem de sanat galerisi olarak kullandığı Atelier Sanat Merkezi‘ nin duvarları Tüfekçioğlu’nun imza attığı yağlı boya tablolar ve sanat eserleri ile kaplı.
Gümüş takı, seramik objeler, antik sanat üslubunda bronz ve kilden yapılmış takılar, heykeller ve objeler, dijital sanatlara ilgi duyuyorsanız Küçükköy tam size göre.
NE YEMELİ?
Ispanaklı, peynirli, patatesli hatta patlıcanlı Pita denilen Boşnak böreği, boşnak mantısı, yufkanın üzerine haşlama tavuk veya etin suyunun dökülmesiyle ve didiklenmiş etlerin de yufkanın üzerine yayılmasıyla yapılan potoplika Küçükköy’de farklı bir tat arayanlar için önereceğim lezzetlerden yalnızca birkaçı. Bu yiyeceklerle beraber Boşnak turşusu Soka’yı (Kaymaklı Biber Turşusu) deneyebilirsiniz. Boşnak şekerparesi dudove, boşnak böreği ya da mantı üzerine yenebilecek alternatif bir tatlı olarak midenizde yerini alabilir.
NASIL GİDİLİR?
Yeniçarohori, yeni adıyla Küçükköy, eskiden Ayvalık’ta bir köy iken artık bir belde durumunda. Küçükköy, Sarımsaklı Plajı’na 2 km, Ayvalık merkeze 7 km mesafede bulunmaktadır. Küçükköy’e her ne kadar Ayvalık – Dikili arası E87 karayolundan saparak gidilebilse de önerim Ayvalık-Sarımsaklı yolu arası deniz kıyısından gidilmesi yönündedir, zira ciğerlerinizin derinlerine çekeceğiniz deniz havası kesinlikle iyi gelecektir.
Pek çok dizi ve filme plato olabilecek Kuzey Ege’nin Alaçatı’sı Küçükköy umarım öyle olmaz ve burada yaşayan halkın ve bölgeyi sahiplenenlerin istediği gibi bilim ve sanat köyü olarak bozulmadan gelecek kuşaklara aktarılır. Bu yaz yolunuzu Ayvalık’a düşürün ve muhakkak en az yarım gününüzü çok farklı bir atmosfer olan Yeniçarohori‘de geçirin, inanın pişman olmayacaksınız!
